• Kontzertatu-pribatuari dirutza publikoa oparitzeari utzi
• Erlijioa kanpora eskola publikotik
• Langile familietako seme alabentzat irakaskuntza duina bermatu
Azaroaren 19an LOMLOE onartu dute parlamentuan, eskuinaren oposizio zaratatsuarekin. Zutik jarrita, PP, Vox eta Ciudadanoseko diputatuek "askatasuna!" oihukatu zuten. Eskuin hori bera izan zen Wert legea babestu zuena, errebalida frankistetara itzultzeko asmoa zuena eta hezkuntza publikoa murrizketa basatiekin suntsitu zuena, pribatu eta itunduarentzako diru-laguntza ikaragarriak lizunki handitzen zituzten bitartean.
Eskuinak eta Eliza katolikoak jarrera bortitz hori agertu izanak, Gobernuari bularra ateratzea eta Celaa legea aurrerapen handi gisa aurkeztea ahalbidetu dio. Hala ere, Ikasle Sindikatuak irmotasunez esaten dugu lege berri honek ez duela balioko ez murrizketekin amaitzeko, ezta irakaskuntza publikoa erreskatatzeko ere.
Ez gara LOMCE atzera botatzearekin bakarrik konformatzen, langile familietako gazteei hezkuntza publikorako eskubidea bermatuko duen hezkuntza-lege bat nahi dugu. Eta LOMLOE legea oso urrun dago helburu hori betetzetik.
Argi eta garbi esaten diogu PSOE-UPren Gobernuari ez errepikatzeko iraganeko akatsak, eskola publikoaren premiazko erreskate-plan bat onartzeko, haren doakotasuna eta kalitatea bermatuz, eta behingoz amaitzeko diru publiko kopuru ikaragarriak bideratzearekin hezkuntza pribatu eta itundura etaEliza Katolikora, zeinak diktadura frankistan lortutako pribilegioak eta hezkuntzan pisu izugarria mantentzen baititu.
Eskuinaren gezurrak
Eskuinaren zirku mediatikoak ezin du ezkutatu bere hipokresia lotsagabea, ezta ere bere asmoa askatasuna defendatzetik urrun, hezkuntzarekin negozioa egitea eta diru-laguntza publikoekin aberasten den gutxiengo elitista baten pribilegioak defendatzea dela.
Hainbat plataformek plazaratutako histeriaren atzean, erakunde erreakzionarioak eta hainbat elementu ultraeskuindar eta erlijioso daude: Concapa (guraso katolikoen elkartea), CECE hezkuntza pribatu eta hitzartuko patronala (Ángel Martínez Fuertes erregimen frankistako goi-karguak sortua) eta Eskola Katolikoak (Elizaren besoa hezkuntzan), edo Gema María Carballo López bezalako bozeramaileak, bi alditan Falangeko hautagaia izan dena.
Lege honi buruz eskuinak egiten dituen akusazio guztiak egiazkoak balira, ospatzeko arrazoi handia litzateke. Tamalez, errealitatetik urrun. Lege honek hezkuntza-sistemaren funtsezko puntuak bere horretan uzten ditu, eta ez du biltzen Ikasle Sindikatutik atsedenik gabe kaleetan defendatu ditugun oinarrizko aldarrikapenetako bat bera ere.
1 - Pribatu-itunduaren negozioak ondo babesturik jarraitzen du.
LOMLOEren inguruan antolatutako zaratak eskola kontzertatua jarri du eztabaidaren muinean, baina eskuinak bonbardatu dituen gezurrek ez dute ezkutatzea lortzen, lege honek, altxor publikoaren kontura gozatzen duen finantzaketa eskandalagarria onartzen jarraituko duela.
Azken urteotan, itunpeko hezkuntzara eta hezkuntza pribaturako zuzeneko diru-laguntzetara bideratutako baliabide publikoak askoz erritmo handiagoan hazi dira sare publikoko gastua baino. 2018an, autonomia-erkidegoek eta Estatuak 50.800 milioi euroko gastu publikoa egin zuten hezkuntzan, 2009an gastatzen zenaren (53.374 milioi) atzetik. Bien bitartean, itunpekoari eta pribatuari eskainitako diru publikoak markak hautsi ditu 2014tik, 2016tik urteko 6.000 milioiak gaindituz.
Hezkuntza Ministerioaren beraren zifren arabera, 2007tik 2017ra itunpeko eskolak % 25eko finantzaketa irabazi du, eta publikoa atzean geratu da % 1,4 ziztrin batekin; izan ere, inflazioa eta eskola-biztanleriaren gehikuntza kenduta, neurri handiko aurrekontu-esparrua da.
Zenbait autonomia-erkidegok erakusten dute hezkuntza pribatizatzeko prozesuan lortu den maila onartezina. 2017ko datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoak hezkuntza-aurrekontu osoaren % 23,9 erabiltzen zuen kontzertuetarako, Madrilgo Erkidegoak % 19,7, Nafarroako Foru Erkidegoak % 19,5 eta Kataluniak % 18,2. Horrela, EAEn itunpeko hezkuntza guztiaren %48,1 da!!
Nahikoa ez bada ere, itunpeko ikastetxeen %96k baino gehiagok jasotzen dituzten baliabide publiko guztiak gorabehera, derrigorrezko eta legez kanpoko kuotak kobratzen dituzte, batez beste 159 euro ingurukoak.
Celaa legeak bere horretan jarraitzen du, eta ez da egia sexuaren arabera banatzen diren ikastetxeetako kontzertuei amaiera ematen dienik. Legearen testuak adierazten duen bezala, "Diru-laguntzetan lehentasuna emango zaie" hezkidetza-printzipioa aplikatzen dutenei eta ikasleak generoagatik edo sexu-orientazioagatik bereizten ez dituztenei; hau da, bereizten dituztenek ere izango dute horiek jasotzeko eskubidea, eta ez dira inola ere baztertuta geratzen.
Egia esan, PSOE-UP Gobernuak bere horretan uzten du itunpeko hezkuntzaren eta hezkuntza pribatuaren negozioa, eta argi berdea ematen die autonomia-erkidegoei, beren aldeko legeak egin ditzaten, PPko eta PSOEko gobernuek duela urte askotatik egiten duten bezala. Negozio hori justiziatik ere babesten da, Auzitegi Gorenak duela gutxi emandako epai batean egin duen bezala. Epai horren arabera, itunak automatikoki berritzen dira hezkuntza-etapa guztietan, hura onartzea eragin zuten baldintzak betetzen badira. Era berean, Auzitegi Konstituzionalak 2018an ebatzi zuen sexuaren araberako bereizketa egitea ez dela "diskriminatzailea" eta "Konstituzioa errespetatzen" duela, eta Opusen eta Kristoren Legionarioen eskolek horri helduko diote mana publikoa jasotzen jarraitzeko.
Itunpeko hezkuntza pribatuaren negozio itzelari buruzko berritasun bakarrak, paperari buruzkoak behintzat, LOMCEk jasotzen zuen itunpeko plazak sortzeko "eskaera soziala" ezabatzen dela dira, eta horren ordez, guztiz jarraitua den idazketa bat jartzen da: "Ikastetxeen sarearen programazioak eragin-eremu guztietan plaza publikoak daudela ziurtatu behar du". Zentro pribatuak eraikitzeko lurzoru publiko gehiago ez lagatzeari dagokionez, asmoen adierazpen bat da, eta esperientziak erakutsi duen bezala, hainbat administrazio- eta lege-mekanismoren bidez saihesten da.
2 - Eliza katolikoaren pribilegioek ukiezinak izaten jarraitzen dute
Eliza Katolikoak erabateko kontrola izaten jarraitzen du itunpeko hezkuntzaren barruan. UGTko Irakaskuntza Pribatuko idazkariaren arabera, horrelako zentroen % 75-80 inguru zentro katolikoak dira, eta erlijio-patronala da diru-laguntza publikoak ematen dituena.
LOMLOEk bere horretan uzten du Elizaren boterea, ez bakarrik itunpeko pribatuan, baita publikoan ere. Gotzain-biltzarrak diktadurak eman zion pribilegio batekin jarraitzen du, emandako zerbitzu onengatik, eta demokraziako gobernu bakar bat ere ezabatzeko gai izan ez dena. Gauza bera gertatzen da Frantzian, Britainia Handian, Alemanian edo Europa iparraldeko herrialdeetan.
PSOE-UP gobernuak erlijioaren irakasgaiari eusten dio ikasketa-planen eta hezkuntza publikoaren barruan, eta belauna berriz ere Vatikanoarekin 1979an sinatutako konkordatuaren aurrean jartzen du. Erlijioak hezkuntza publikoan duen presentziari amaiera eman beharrean, eta sistemaren laikotasuna bermatu beharrean, erlijioa gai pribatutzat hartuta, Gobernuak onartzen duena da sistema zaharrera itzultzea eta berekin dakarren eliza-boterearen aurrean umiliatzea: erlijio-ikasgaia hautazkoa izatea eta haren kalifikazioa ez kontuan hartzea beketarako edo unibertsitatera sartzeko batez besteko notan.
Baina Espainiako Estatuak Vatikanoarekin egindako akordioan ezartzen denez, hezkuntza-planek "erlijio Katolikoaren irakaskuntza barne hartuko dute, gainerako oinarrizko diziplinen pareko baldintzetan", eta horrek indarrean jarraitzen du. Beraz, Estatuak irakasgai honek dakartzan gastuak ordaintzen jarraitu beharko du, hala nola erlijio irakasleen nominak, urtean 100 milioi euro baino gehiago suposatzen dituztenak. Hau da, diru publikoak hezkuntza dirua egiteko ez ezik, iluntasun erreakzionarioan, antizientifikoan, matxistan, homofoboan eta transfoboan doktrinatzeko ere erabiltzen dutenak finantzatzen jarraituko du.
3. LOMLOEk ez du bermatzen ikasle euskaldun, katalan eta galegoek gure hizkuntza baldintza duinetan ikasi ahal izatea publikoan.
PPk, Csk eta Voxek gaztelania komunikazio-hizkuntza gisa "ezabatzea" eta Kataluniako eskolak "independentisten fabrika" bihurtuko direla salatu ostean, edonork pentsa lezake Kataluniako haurrak gaztelania ahaztera behartuko dituztela, edo Andaluzian, Extremaduran edo Madrilen bizi direnak katalanez, euskaraz edo galegoz ikastera behartuko dituztela.
Hala ere, LOMLOEk horri buruz jasotzen duen bakarra da administrazioek bermatu egingo dutela ikasleek beren lurraldeetan irakaskuntza gaztelaniaz eta hizkuntza koofizialetan jasotzeko duten eskubidea, Konstituzioaren, autonomia-estatutuen eta aplikatu beharreko araudiaren arabera. Hau da, LOMCEri dagokionez aldatzen den gauza bakarra "gaztelania Estatu osoko irakaskuntzako komunikazio-hizkuntza" dela da, errealitate bat aitortzeko: hizkuntza ofizial desberdinak daudela. Baina legean ez da inoiz aipatzen nola bermatu hizkuntza koofizialak dauden lurraldeetako ikasleek berme eta baliabideekin ikas ditzaketela hezkuntza publikoan.
4. Ez dugu lege bat nahi denak berdin jarrai dezan. Irakaskuntza publikoa baliabide materialekin eta giza baliabideekin berpiztu!
Eskuinak itunpekoari, Elizari eta gaztelaniari buruz dituen gezurrak argitu ondoren, adierazi behar dugu lege hau erabat etsigarria dela eta aukera galdua.
Deigarria den lehen gauzetako bat da Covid 19ren bigarren olatuaren puntu gorenean onartu arren, ez duela aipamen bakar bat ere egiten pandemiari buruz, ezta eskuinaren murrizketen ondoren jada suntsituta dagoen sistema publiko batean izan dituen ondorio dramatikoei buruz ere. Kongresuan eztabaidatzen zen bitartean, publikoko milioika ikasle berrogeialdian jartzen gaituzte, egunero berragerpenak ikusten ditugu gure ikastetxeetan eta kalitatezko hezkuntzarako dugun eskubidea kentzen ari gara.
Nola da posible PSOE-UPren Gobernuak alde batera uztea hezkuntza publikoak pairatzen duen egoera zehatza? Hain garrantzitsua den lege bat ezin da idatzi errealitatetik at dagoen burbuila batean; aitzitik, hezkuntza-sistemaren behar zehatzei erantzun behar die. Baina ez da kontuan hartzen murrizketek eta premiazko premiek zapaldutako ikastetxeek bizi duten egoera, baizik eta, funtsean, LOMLOE 2006ko LOEra itzultzea baino ez da, Rodriguez Zapaterok onartu baitzuen, eta bere garaian pribatizazioen oldeari eta bitarteko odoltsuen eskasiari hasiera eman baitzion, Rajoyren gobernuekin are larriagoa izan baitzen, jakina.
Gure hezkuntza-eredua honako hauetan oinarritzen da: edukien memorizazioa, curriculum eskuraezinak, edozein lanaldi gainditzen duten eskola-orduak eta ikasteko orduak, eskola-porrot izugarria eragin dutenak, gure ezagutzak islatzen ez dituzten azterketak eta azken notak, selektibitate elitista eta baliabide materialen eta giza baliabideen esleipen desegokia, gure hezkuntza-sistemaren koma egoerarekin amaitzea ezinezkoa dena. Azken batean, hausnarketarako, eztabaidarako eta esperimentaziorako lekurik gabeko sistema bat da, non trebetasunak, gaitasunak eta banakako arreta utopia diren.
Lege berriak erreferentzia ugari egiten dizkio genero-berdintasunaren ikuspegia hartzeko beharrari, gizonen eta emakumeen benetako hezkidetzaren bidez, eskola-uztea eta errepikapena murrizteko helburuarekin – Une honetan, % 17,9 eta % 28,7 dira, hurrenez hurren, EB osoko tasarik handienak –. Hala ere, benetan galdetzen diogu geure buruari zer neurri zehatz hartuko dituen PSOE-UP Gobernuak hori guztia lortzeko. Izan ere, helburuak gauzatu egin behar dira: gauza bat paper bateko hitzak eta artikuluak dira, eta beste bat praktikan gertatzen dena.
Hezkuntza lege berri hau aukera paregabea zen Ikasleen Sindikatuak borroka eta greba orokorraren bidez defendatu dugun aldarrikapena jasotzeko: Hezkuntza etapa guztietan sexu hezkuntza, hezkuntza inklusiboa eta askatasunekoa, derrigorrezkoa eta ebaluagarria sartzea. Horrela bakarrik hezi daiteke errespetuan, aniztasunean eta elkartasunean, eta matxismoarekin, bortxaketaren kulturarekin, jazarpen sexistarekin, homofoboarekin eta transfoboarekin amaitu gure ikasgeletan, eta, tamalez, barne-araubideko araudi askotan islatzen dira.
Baina ez dago abokatu edo legelari izan beharrik apaizek eta apezpikuek, eta matxismoan, homofobian eta LGTBIfobian doktrina egiten duten guztiek beren ideia atzerakoiak hezkuntza-sisteman barreiatzen jarraituko dutela ikusteko. Horregatik, genero-berdintasunean eta ikasle guztien sexualitatearekiko errespetuan hezteko, beharrezkoa da Eliza katolikoak gure ikasgeletan dituen pribilegioak haustea, eta, tamalez, Gobernua ez dago hori egiteko prest.
LOMLOEren eztabaida bat etorri da 2021erako Estatuko Aurrekontu Orokorren onarpenarekin, eta inoizko "inbertsio sozial publiko handiena" duten Aurrekontu Orokorrak bezala deskribatu dituzte.
Indarrean jarraitzen duten aurrekontuetan, autonomia-erkidegoen eta Estatuaren arteko hezkuntza inbertsioa 50.800 milioikoa da, hau da, 2008an baino ia 3.000 milioi euro gutxiago. PSOE-UP Gobernuak hezkuntzako aurrekontua 2.000 milioi euro igotzea aurkeztu du, eta horri autonomia erkidego bakoitzeko baliabideak gehitu behar zaizkio, oraindik itxi gabe baitaude. Baina 2.000 milioi horietatik 1.803 Europako funtsen mende daude zuzenean, eta % 5,6 handitu da itunpeko funtsera bideratutako aurrekontu-partida, aurreko aurrekontuarekin alderatuta.
Zoritxarrez, LOMLOE berriro onartu zen inolako finantza-memoriarik gabe, eta ez zen baliabiderik esleitu bertan jasotako "nahiak" betetzen zirela bermatzeko. Betiko metodoa da. Topa eguzkitan. LOMLOEren helburuetako bat hezkuntzarako BPGren % 5 bideratzea bada ere (une honetan, % 4,23 errakitikoan dago), eskola publikoak bizi duen hondamen-egoerak, eta are gehiago Kove19 krisiaren ondoren, askoz gehiago eskatzen du.
Kontuan hartuta pandemian zehar 100.000 milioi oparitu zaizkiola Ibex35i, eta Estatuko Aurrekontu Orokorretan I+G+b ekoizpen-ereduaren aldaketara bideratutakoa (batez ere multinazional handiek baliatuko dutena) 23.000 milioikoa dela, 2.000 milioiko igoerak ez du berreskuratzen, ezta urrutitik ere, hezkuntza publikoari lapurtu zaion dirua, eta 20.000 milioi eurotik gorakoa da 10 urtean.
Gobernu honek bere promesak bete nahi baditu eta irakaskuntza publiko duina izateko eskubidea blindatu nahi badu, berehala inbertitu behar du BPGren % 7 gutxienez hezkuntzan, eta itunpeko eta pribatuko diru-laguntzekin amaitu.
Eta hori gehiegikeriarik egiteko inolako asmorik gabe esaten dugu, esperientzia bera nabarmentzen ari denagatik baizik. Adibide bat: LOMLOEren arabera, beharrezkoa da "gure gizarteetan gertatzen ari den aldaketa digitala kontuan hartzea" eta "hezkuntza-etapa guztietako ikasleen gaitasun digitala" garatzea. Covid-19ren krisiak agerian utzi du hezkuntza-sistemaren barruan dagoen klase-arrakala, eta milaka ikaslek ikusi dute beren burua sistema horretatik kanpo, Interneterako edo gailu elektronikoetarako sarbiderik ez dutelako. Zein izan da Celaá ministroa buru duen Ministerioaren erantzuna "konpetentzia digitala garatzeko"? Ekainean agindu zuen ikasturteko lehen hiruhilekoan 500.000 gailu elektroniko emango zituela ikastetxeetara konektatuta, baina ez dago horien arrastorik, eta ez da uste 2021/22 ikasturtera arte iritsiko direnik.
Gauza bera esan dezakegu irakasleen kontratazioari dagokionez bete ez diren planei buruz; izan ere, dagoeneko sisteman egiturazko zulo bat eragin dute, edo gure ikasgelak masifikatu egin dira osasun-segurtasunik gabeko egoera batean, eta birusa hedatzea bultzatzen dute.
Baliabide ekonomikorik gabe, ez da amaituko eten digitala, ezta eskola-abandonua eta -porrota ere, eta ezin izango dira ratioak murriztu, ezta behar ditugun irakasleak kontratatu ere. Horrela, ezinezkoa da neurri aurrerakoirik modu eraginkorrean gauzatzea. Hezkuntza publikoak iraultza behar du, bai ekonomikoa, bai pedagogikoa, eta hori da "inoizko erantzukizun aurrerakoiena", publikoki esaten zaienaren arabera. Eta lehenbailehen egin behar duzu!
Esperientziak erakusten digu eskubide berriak konkistatzeko eta irabazitakoak babesteko modua antolaketarik eta mobilizaziorik sendoena dela. LOMLOEk jasotzen dituen alderdirik positiboenak, hala nola errebalida frankistak kentzea, DBHko ibilbideak lehenago konkistatu genituen ikasgelak hustu eta kaleak bete zituzten ikasleen greba orokorretan, eta Ikasleen Sindikatuak antolatu zituen haizearen eta marearen aurrean.
Gobernuak, eta batez ere Union Podemoseko kideek, ezin dute entzungor egiten jarraitu eta iraganeko akatsak errepikatu.
